Gömülü diş denildiğinde akla genelde ilk sırada 20 yaş dişleri gelmektedir. 20 yaş dişleri en sık gömülü kalan dişler olduğundan bu ünü hak etmişlerdir ancak ağızda diğer dişler de sıklıkla gömülü kalmaktadırlar. Peki gömülü diş ne demektir?
Süt ve daimi dişlerin bilimsel olarak doğrulanmış ağızda yaklaşık sürme yasları vardır. Sürme yaşı tamamlandığı halde ağız içinde yerini almamış, çene kemiği ve yumuşak doku içerisinde bütünüyle ya da kısmen kalmış dişler gömülü diş olarak tanımlanırlar.
Bir diş zamanı gelmesine rağmen neden ağız içindeki yerine yerleşemez? Yer darlığı ilk sebeplerden biridir. Anneden alınan küçük çene, babadan alınan büyük dişler ya da tam tersi bunun nedeni olabilir.
Dişin sürme yolundaki mekanik engeller ya da bölgesel enfeksiyonlar da gömülü diş oluşumu sebeplerindendir.
Toplumda az oranda görülse de vitamin eksiklikleri, endokrin bozukluklar ve spesifik bazı sendromlar gibi sistemik etkenler de dişlerin gömülü kalmasına neden olurlar.
Tedavi öncesinde gömülü dişler klinik ve radyolojik olarak ayrıntılı inceleme gerektirirler. Ve tedavi planlamasında çok önemli yer tutarlar.
Ortodonti biliminde özellikle gömülü köpek dişleri hasta popülasyonunun önemli bir kısmını kapsamaktadırlar. Sadece estetiği değil kapanışı da bozan gömük dişler çene eklemi fonksiyonunu kötü yönde etkilerler.
Ortodontistlerin bütün dişlerin kök gelişim zamanına ve büyüme gelişimi devam eden hastaların kemik yaşına hakim olmaları gerekmektedır.
Bütün gömülü dişler, ortodontik tedavi yöntemini ve süresini değiştirmesi açısından çok önemlidir.
Gömülü dişlerin tedavi planlamasında; zamanlama, tedavi edilmediğinde oluşabilecek komplikasyonlar ve tedavi tipleri değerlendirilmelidir.
Hastaya uygun olan tedavi tipine karar verirken hastanın yaşı, gömülülük miktarı, gömülü dişin lokalizasyonu ve komşu yapılarla ilişkisine dikkat edilmelidir.
Klinik ve radyolojik muayene sonucu gömülü bir dişi sürdürmeye karar verdiğimizde tedavi nasıl devam ediyor?
Tellerin dişlere kuvvet uygulamasında yararlandığımız braketler vasıtası ile gömülü dişin sürmesini istediğimiz yönde kuvvet uyguluyoruz. Gömülü dişin çenede gelmesini istediğimiz boşluğu diğer dişleri hareket ettirerek ya da çene gelişimini yönlendirerek oluşturuyoruz ve diş dizisinde gömük dişin yer almasını sağlıyoruz.
Gömülü dişin sürme yönü uygun olmadığında, kemik ile diş arasındaki bağ dokusu kaybolduğunda ve kar-zarar oranı hesaplandığında dişi sürdürmemiz sırasında uygulanan kuvvet sonucu komşu dişlere zarar verme ihtimalimiz olduğunda gömülü dişin sürdürülmesi yerine çekimi de bir tedavi seçeneği olmaktadır.
Sonuç olarak gömülü dişi olan hastaların tedavi planlamalarının ayrıntılı klinik ve radyolojik muayene sonucu ortodonti ve çene cerrahisi uzmanı tarafından ortaklaşa yapılması gerekmektedir.